کد مطلب:211152 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:109
جابر در نظر حکمای هند
علم كیمیا امروز هم یكی از فرعهای علوم طبیعی می باشد اما باید پرسید كه علوم طبیعی از كجا آغاز شدند و در چه كشور انتشار یافته اند؟ این امر بعد از در نظر گرفتن یك نقشه ی اجمالی درباره خدمات كشورها و ملل از علوم طبیعی ممكن است. در زمانی كه كتابت رواج نداشت و علوم و نظریات و طریقهای علاج از سینه به سینه منتقل می شدند. ویژه علم كیمیا است كه همه كس می دانند كه به هر كس و ناكس رازهای آن را ظاهر نمی كردند. «چنانكه جابر ابن حیان» پدر معروف علم كیمیا می گوید كه از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام چندین بار درباره ی كیمیا سؤالهائی كردند و آن حضرت جوابهای مناسبی داده اند و سپس فرموده اند موقع و محل اجازه نمی دهد كه بیشتر از این توضیح داده شود. (طب العرب ص 201) چنانكه خود جابر ابن حیان هم از همین روش پیروی می كرد - و كتابهای او گواه این نامه می باشد.
همانطوری كه درباره ی علوم عقلیه مانند فلسفه و اخلاق مردم گمان می كنند كه كلیه علوم حكمیه از یونان و مصر برای اعراب به دست آمده است. این اشتباه هم رواج پیدا كرده است كه علم كیمیا را عربها صد در صد از مصر و یونان حاصل كرده اند. ولی جای حیرت و شگفتی این است كه همه ارشاد امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام را از قول جابر بن حیان نقل كرده اند. به علاوه دانشمند معروف فرانسه دكتر «جوزف هیرس» در كتاب خود به عنوان «تاریخ طب عربی» ذكری از حضرت امام جعفرصادق علیه السلام آورده است و كسانی كه تاریخ مزبور را مطالعه كرده اند در صفحه هفتم آن با امام جعفرصادق علیه السلام آشنا شده اند. اگر امام جعفرصادق معاصر و استاد جابر ابن حیان بوده هیچ محقق نمی تواند درباره حضرت علی علیه السلام جسارت این ادعا را بكند.
پرفسور براون در كتاب خود می نویسد «خالد ابن زیاد ابن معاویه» علاقه زیادی به علم كیمیا داشت او در اشتیاق فرا گرفتن علوم یونان را در قلوب اعراب ایجاد كرد. در كتاب«الفهرست» ابن ندیم می نگارد «خالد ابن یزید حكمای یونان و مصر را جمع كرد و كتابهای كیمیا را از یونانی و مصری در زبان عربی در آورد. در زمان مسلمانان این اولین ترجمه های كتابهای مصری و یونانی بوده اند».
طبق بیانات پرفسور براون از بین علوم عقلیه عربها قبل از همه چیز به سوی كیمیا توجه
[ صفحه 340]
خود را معطوف نموده اند. علاقه خالد بن یزید ابن معاویه به كیمیا این حقیقت را واضح می كند كه او قبل از تراجم یونان علم كیمیا را می دانست اگر اقوال حضرت علی علیه السلام و امام جعفرصادق (ع) را و همچنین احوال خالد ابن یزید را در نظر بگیریم ثابت می شود كه قبل «از جابر بن حیان» كیمیا در عرب موجود بوده است.
البته این امر محتاج تحقیق و كنجكاوی است كه اگر عربها با علم كیمیا آشنا بوده اند آنان چه اختراعاتی نموده اند و چه ترقیاتی به عمل آورده اند؟ اما باید عرض كنیم كه در عصر جاهلیت كتابت در عربها رواج نداشت و چاپخانه ها موجود نبوده اند. اسلامی عربی كیمیا را علم اسرار می دانستند و از آموختن آن به هر كس و ناكس احتراز می كردند.
همانطوری كه درباره ی علوم عقلیه مانند فلسفه و اخلاق مردم گمان می كنند كه كلیه علوم حكمیه از یونان و مصر برای اعراب به دست آمده است. این اشتباه هم رواج پیدا كرده است كه علم كیمیا را عربها صد در صد از مصر و یونان حاصل كرده اند. ولی جای حیرت و شگفتی این است كه همه ارشاد امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام را از قول جابر بن حیان نقل كرده اند. به علاوه دانشمند معروف فرانسه دكتر «جوزف هیرس» در كتاب خود به عنوان «تاریخ طب عربی» ذكری از حضرت امام جعفرصادق علیه السلام آورده است و كسانی كه تاریخ مزبور را مطالعه كرده اند در صفحه هفتم آن با امام جعفرصادق علیه السلام آشنا شده اند. اگر امام جعفرصادق معاصر و استاد جابر ابن حیان بوده هیچ محقق نمی تواند درباره حضرت علی علیه السلام جسارت این ادعا را بكند.
پرفسور براون در كتاب خود می نویسد «خالد ابن زیاد ابن معاویه» علاقه زیادی به علم كیمیا داشت او در اشتیاق فرا گرفتن علوم یونان را در قلوب اعراب ایجاد كرد. در كتاب«الفهرست» ابن ندیم می نگارد «خالد ابن یزید حكمای یونان و مصر را جمع كرد و كتابهای كیمیا را از یونانی و مصری در زبان عربی در آورد. در زمان مسلمانان این اولین ترجمه های كتابهای مصری و یونانی بوده اند».
طبق بیانات پرفسور براون از بین علوم عقلیه عربها قبل از همه چیز به سوی كیمیا توجه
[ صفحه 340]
خود را معطوف نموده اند. علاقه خالد بن یزید ابن معاویه به كیمیا این حقیقت را واضح می كند كه او قبل از تراجم یونان علم كیمیا را می دانست اگر اقوال حضرت علی علیه السلام و امام جعفرصادق (ع) را و همچنین احوال خالد ابن یزید را در نظر بگیریم ثابت می شود كه قبل «از جابر بن حیان» كیمیا در عرب موجود بوده است.
البته این امر محتاج تحقیق و كنجكاوی است كه اگر عربها با علم كیمیا آشنا بوده اند آنان چه اختراعاتی نموده اند و چه ترقیاتی به عمل آورده اند؟ اما باید عرض كنیم كه در عصر جاهلیت كتابت در عربها رواج نداشت و چاپخانه ها موجود نبوده اند. اسلامی عربی كیمیا را علم اسرار می دانستند و از آموختن آن به هر كس و ناكس احتراز می كردند.